Η μελαγχολία των γιορτών: Όταν η χαρά γίνεται βάρος

Οι γιορτές δεν χρειάζεται να είναι θορυβώδεις για να είναι ουσιαστικές.

Οι γιορτές είναι συνδεδεμένες, σχεδόν αυτονόητα, με τη χαρά. Φώτα, τραπέζια στρωμένα, οικογενειακές συγκεντρώσεις, αγκαλιές και ευχές. Κι όμως, για πολλούς ανθρώπους αυτή η περίοδος δεν φωτίζεται από ενθουσιασμό αλλά από μια σιωπηλή, συχνά ανεξήγητη, μελαγχολία. Ένα αίσθημα βάρους που έρχεται σε αντίθεση με το «πρέπει» της ευτυχίας.

Η μελαγχολία των γιορτών δεν είναι σπάνια, απλώς δεν συζητιέται εύκολα. Σε έναν κόσμο που προβάλλει αδιάκοπα την εικόνα της τέλειας γιορτής, όποιος νιώθει αλλιώς αισθάνεται συχνά μόνος ή και ενοχικός. «Αφού όλα είναι τόσο όμορφα, γιατί εγώ δεν νιώθω καλά;» Αυτή η εσωτερική σύγκρουση εντείνει ακόμη περισσότερο το συναίσθημα.

Οι γιορτές λειτουργούν σαν μεγεθυντικός φακός. Φέρνουν στην επιφάνεια απουσίες, απώλειες, ανεκπλήρωτες προσδοκίες. Μπορεί να είναι άνθρωποι που έφυγαν, σχέσεις που χάθηκαν, όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν. Όταν η καθημερινότητα επιβραδύνεται και οι ρυθμοί αλλάζουν, υπάρχει περισσότερος χώρος για σκέψη — και όχι πάντα για ευχάριστη σκέψη.

Παράλληλα, η κοινωνική πίεση για χαρά είναι έντονη. Οι γιορτές «επιβάλλουν» συναναστροφές, χαμόγελα, συμμετοχή. Για όσους βιώνουν μοναξιά, κατάθλιψη ή απλώς εσωτερική κόπωση, αυτή η απαίτηση μπορεί να μοιάζει εξαντλητική. Η χαρά, όταν γίνεται υποχρέωση, χάνει την αυθεντικότητά της.

Υπάρχει όμως και κάτι βαθιά ανθρώπινο σε αυτή τη μελαγχολία. Δεν είναι απαραίτητα παθολογική· συχνά είναι ένα φυσικό συναίσθημα μετάβασης. Οι γιορτές σηματοδοτούν τέλη και αρχές: το κλείσιμο ενός χρόνου, έναν απολογισμό, μια σιωπηλή ερώτηση για το «πού βρίσκομαι» και «πού πηγαίνω». Και οι ερωτήσεις αυτές δεν έχουν πάντα εύκολες απαντήσεις.

Ίσως το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή. Να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να νιώσει αυτό που πραγματικά νιώθει, χωρίς σύγκριση και χωρίς ενοχή. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να βιώνει κανείς τις γιορτές. Η ειλικρίνεια προς τον εαυτό μας είναι πιο σημαντική από οποιαδήποτε τέλεια εικόνα.

Μικρές, προσωπικές τελετουργίες μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Ένας περίπατος, λίγος χρόνος μόνος, ένα βιβλίο, μια συζήτηση με έναν άνθρωπο που εμπιστευόμαστε. Οι γιορτές δεν χρειάζεται να είναι θορυβώδεις για να είναι ουσιαστικές.

Τελικά, η μελαγχολία των γιορτών μας θυμίζει ότι η ζωή δεν είναι μονοδιάστατη. Χαρά και λύπη συνυπάρχουν, ακόμη και στις πιο φωτεινές στιγμές. Και ίσως, αν της δώσουμε χώρο και την ακούσουμε, να μας οδηγήσει όχι σε σκοτάδι, αλλά σε μια πιο βαθιά κατανόηση του εαυτού μας.

Γιατί οι γιορτές δεν είναι μόνο για να χαμογελάμε. Είναι και για να νιώθουμε.