Μια γλυκιά ιστορία και ένα οδοιπορικό ανάμεσα στα φημισμένα τριαντάφυλλά του.
Αγρός, το όμορφο κεφαλοχώρι της Πιτσιλιάς, βρίσκεται στην οροσειρά Τροόδους σε υψόμετρο 1.100 περίπου μέτρων. Eίναι αμφιθεατρικά κτισμένος σε επτά λόφους, οι οποίοι χωρίζονται από έξι χειμάρρους. Στο εύφορο αυτό λεκανοπέδιο, εκεί όπου μαζεύονται τα νερά των ποταμών, βρίσκεται το χωριό, ανάμεσα στα βουνά και περιτριγυρισμένο από λογής-λογής φρουτόδεντρα και αμπέλια. Δικαίως ονομάζεται ευλογημένος τόπος. Έχει διατηρήσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα, τα ήθη και έθιμά του. Λόγω της θέσης του, του εύφορου εδάφους και του πολύ καλού κλίματος, ο Αγρός παράγει πολλά γεωργικά προϊόντα με τη χαρακτηριστική φρεσκάδα και νοστιμιά των προϊόντων του βουνού.
Εκείνο όμως που παραμένει ως το σήμα-κατατεθέν του χωριού –για πάνω από 100 χρόνια- είναι η αρωματική τριανταφυλλιά της ποικιλίας Ροδή η Δαμασκηνή.
Άρρηκτα, λοιπόν, συνδεδεμένη με την κοινότητα του Αγρού είναι η καλλιέργεια της αρωματικής τριανταφυλλιάς. Από τα ροδοπέταλα της Ροδής της Δαμασκηνής, που καλλιεργείται αποκλειστικά στην κοινότητα του Αγρού, φτιάχνεται το Γλυκό Τριαντάφυλλο Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης), η ονομασία του οποίου έχει καταχωρηθεί ως Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη στο ευρωπαϊκό μητρώο, καθώς επίσης και το φημισμένο Ροδόσταγμα του Αγρού.
Η διαδικασία καταχώρησης ξεκίνησε το 2013 με πρωτοβουλία της μοναδικής παραγωγού του προϊόντος στην κοινότητα, η οποία συνεχίζει μια οικογενειακή παράδοση στην αξιοποίηση των ροδοπετάλων της τριανταφυλλιάς του Αγρού. Το Γλυκό Τριαντάφυλλο Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης), το οποίο ονομαζόταν από τους κατοίκους και ροδοζάχαρη, παρασκευαζόταν παλαιότερα, όχι μόνο επειδή αποτελούσε ένα πολύ ξεχωριστό γλυκό έδεσμα ιδανικό για κέρασμα, αλλά και για τις ιδιαίτερα ευεργετικές του ιδιότητες στην καλή λειτουργία του εντέρου. Οι ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες έχουν προσδώσει στα τριαντάφυλλα του Αγρού εκείνες τις μοναδικές αρωματικές ιδιότητες, που τα καθιστούν ξεχωριστά. Πέρα όμως από το κλίμα, τη σύνθεση του εδάφους και την προσαρμοστικότητα της ποικιλίας στην περιοχή, σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν την ταυτότητα του Γλυκού Τριανταφύλλου Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης) είναι ο άνθρωπος και η πείρα που έχει αποκτηθεί με την πάροδο του χρόνου.
Ο δεσμός του Αγρού με την παραγωγή προϊόντων από τα αρωματικά του ρόδα επιβεβαιώνεται επίσης μέσα από την πολιτιστική ζωή της κοινότητας. Κάθε χρόνο, γύρω στα μέσα Μαΐου, την εποχή δηλαδή της συγκομιδής των ρόδων, διοργανώνεται η περίφημη Γιορτή Τριανταφύλλου, η οποία προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες.
Κάθε άνοιξη, όταν ανθίζει η τριανταφυλλιά, η μοναδικής ομορφιάς φυτείες γεμίζουν από ανθρώπινη παρουσία, μόχθο και αγάπη. Πολύ νωρίς το πρωί γύρω στις πέντε, πριν ακόμη ο ήλιος χαράξει καλά-καλά και πριν ακόμη τα τριαντάφυλλα ανοίξουν εντελώς, αρχίζει η συγκομιδή, η οποία και διαρκεί μέχρι τις οκτώ το πρωί. Τα ροδοπέταλα εκείνες τις ώρες διατηρούν τη φρεσκάδα και την υγρασία τους και μαζί την πλούσια περιεκτικότητά τους σε αιθέρια έλαια.
Η συγκομιδή του πολύτιμου αυτού λουλουδιού γίνεται με περισσή φροντίδα με το χέρι. Ένα-ένα τα λουλούδια κόβονται από ψηλά, ολόκληρα, με ένα τρυφερό σπάσιμο του κοτσανιού, ώστε να μην τραυματιστούν. Η ίδια προσοχή ακολουθείται και στην τοποθέτησή τους σε δίκτυ και στην άμεση μεταφορά τους στη μονάδα μεταποίησης, η οποία βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις καλλιέργειες. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η υψηλή ποιότητα του τελικού προϊόντος, γι’ αυτό και η διατήρηση της συμπύκνωσης των αρωμάτων, αλλά και η συνεκτικότητα των ροδοπετάλων είναι πολύ μεγάλης σημασίας στην παραγωγική διαδικασία.
Μετά τη μεταφορά τους στον χώρο μεταποίησης τα ροδοπέταλα αφαιρούνται από τον μίσχο και καθαρίζονται από τα υπόλοιπα μέρη του λουλουδιού. Πλένονται καλά και τοποθετούνται σε μεγάλα καζάνια, όπου θα βράσουν με την προσθήκη κρυσταλλικής ζάχαρης στη σωστή αναλογία, καθώς και πολύ λίγου χυμού λεμονιού. Οι κατάλληλες αναλογίες, το σωστό βράσιμο και δέσιμο εξασφαλίζουν την τριζάτη υφή του γλυκού και διατηρούν το πλούσιο άρωμα και χρώμα του τριανταφύλλου. Το γλυκό στη συνέχεια, αφού κρυώσει, συσκευάζεται σε αποστειρωμένα, γυάλινα βαζάκια.
Κι ενώ παλαιότερα το Γλυκό Τριαντάφυλλο Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης) είχε μια και μόνο γαστρονομική διάσταση και προσφερόταν απλά ως συνοδευτικό στον καφέ, σήμερα υπάρχουν πολλοί ευφάνταστοι συνδυασμοί με διάφορα υλικά και τρόφιμα δίνοντάς του έτσι θέση σε μπουφέ με ορεκτικά, στο πρόγευμα, σε γκουρμέ επιδόρπια ακόμη και σε ένα platter με τυρί και κρασί. Ένας δροσιστικός συνδυασμός είναι το παγωτό βανίλια ή μαστίχα με Γλυκό Τριαντάφυλλο Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης). Το παγωτό μπορεί επίσης να αντικατασταθεί με διάφορες κρέμες, όπως λιβανέζικο μαχαλεπί, ρυζόγαλο ή crème brûlée. Αλλά και για ένα υγιεινό επιδόρπιο με γιαούρτι και βρώμη, το Γλυκό Τριαντάφυλλο Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης) αποτελεί ένα εξαίρετο και απόλυτα φυσικό γλυκαντικό με την τριζάτη υφή του.
Η καταχώρηση της ονομασίας Γλυκό Τρια- ντάφυλλο Αγρού ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης) ως Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη, ανοίγει τον δρόμο στο προϊόν να ξεχωρίσει και να αναδείξει, όχι μόνο τον ιδιαίτερο, παραδοσιακό τρόπο παραγωγής του, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Η καταχώρηση σφραγίζει τη μοναδικότητα του προϊόντος και παρέχει τις ευκαιρίες για προώθηση και προβολή υποστηρίζοντας έτσι τη συνέχιση της παραγωγής του. Η καταχώρηση της ονομασίας του προϊόντος με βάση την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, συμβάλλει στη διατήρηση της αυθεντικότητας μέσα στο ασφυκτικό περιβάλλον της παγκοσμιοποιημένης και ομογενοποιημένης αγοράς.
