Τι είναι οι διατροφικές ετικέτες και πώς τις "διαβάζουμε";

Η Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Στέλλα Πετρίδου μας εξηγεί τι είναι οι διατροφικές ετικέτες και πώς τις \"διαβάζουμε\".

Τις έχουμε δει όλοι, αλλά ελάχιστοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν όλα όσα αναγράφουν και, ακόμη, τι πρέπει να προσέχουμε. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να τις καταλάβουμε…

Η ετικέτα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και πιο άμεσους τρόπους επικοινωνίας του τροφίμου με τον καταναλωτή. Είναι σημαντική διότι μας παρέχει πληροφορίες που αφορούν το τρόφιμο, όπως είναι τα συστατικά τους, τα αλλεργιογόνα, η διατηρησιμότητά του, το βάρος του, η θρεπτική του αξία, η ποιότητά του κ.α., με αποτέλεσμα να μας βοηθάει να μπορούμε να επιλέξουμε το ιδανικό για εμάς προϊόν.

Διαβάζοντας τις ετικέτες συσκευασμένων τροφίμων μαθαίνετε περισσότερο για ένα τρόφιμο. Οι ετικέτες εκφράζονται συνήθως σε θερμίδες (kcal) που παίρνετε καταναλώνοντας 100 γραμμάρια από το προϊόν που έχετε αγοράσει.

Τι σημαίνει η σειρά των συστατικών που αναγράφονται σε μια ετικέτα;

Ο κατάλογος των συστατικών περιλαμβάνει όλα τα συστατικά του τροφίμου, κατά φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας ως προς το βάρος, όπως καταγράφηκαν κατά τη στιγμή της χρησιμοποίησής τους στην παρασκευή του τροφίμου. Δηλαδή το συστατικό που αναγράφεται πρώτο είναι εκείνο που υπάρχει σε μεγαλύτερη ποσότητα στο τρόφιμο, ενώ εκείνο που αναγράφεται τελευταίο υπάρχει σε μικρότερη ποσότητα.

Τι να προσέξει κανείς σε περίπτωση αλλεργίας;

Στον κατάλογο των συστατικών συναντάμε και τα αλλεργιογόνα, είτε με πιο έντονη γραμματοσειρά, είτε με σύμβολα/ εικόνες είτε σε ξεχωριστή ευδιάκριτη γραμμή όπου αναγράφονται αναλυτικά. Αυτό συμβαίνει διότι ένα κομμάτι του συνολικού πληθυσμού ταλαιπωρείται από τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες, για αυτό θα πρέπει να ενημερώνετε μέσω της ετικέτας αν μπορεί να καταναλώσει το συγκεκριμένο τρόφιμο ή όχι.

Σε όλες τις ετικέτες των τροφίμων είναι υποχρεωτικό να αναγράφονται οι ουσίες που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες. Επομένως αν έχουμε αλλεργία ή δυσανεξία σε ένα τρόφιμο τότε θα πρέπει να διαβάσουμε πολύ προσεκτικά την ετικέτα. Βέβαια αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές φορές τα αλλεργιογόνα δεν τα συναντάμε μόνο σαν συστατικά στις ετικέτες των τροφίμων αλλά μπορεί να υπάρχουν σαν ίχνη.

Θερμίδες στη διατροφική ετικέτα…

Ζούμε στην εποχή όπου σχεδόν όλοι μετράνε θερμίδες. Τις θερμίδες λοιπόν θα τις βρούμε στην διατροφική δήλωση, η οποία καθίσταται υποχρεωτική για όλα τα προ συσκευασμένα τρόφιμα (με εξαιρέσεις για ορισμένες κατηγορίες τροφίμων).

Την διατροφική δήλωση των τροφίμων την συναντάμε συνήθως σε μορφή πίνακα και υποχρεωτικά περιλαμβάνει:

• Την ενεργειακή αξία.
• Ποσότητες λιπαρών, κορεσμένων λιπαρών, υδατανθράκων, σακχάρων, πρωτεϊνών και αλατιού.

Η περιεκτικότητα αυτών των συστατικών δίνεται ανά 100g ή ml τροφίμου υποχρεωτικά, ενώ μπορεί να δίνεται προαιρετικά και ανά μερίδα προϊόντος, το οποίο μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα ποια είναι η διατροφική αξία ανά μερίδα που θα καταναλώσουμε.

Πρόσθετα τροφίμων…

Tα πρόσθετα τροφίμων, τα γνωστά μας ως "E" που μας προκαλούν ταραχή και άγχος επίσης τα συναντάμε στον κατάλογο των συστατικών.

Είναι φυσικές ή συνθετικές ουσίες που προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα για να εκτελέσουν ορισμένες τεχνολογικές λειτουργίες. Τα πιο κοινά πρόσθετα είναι οι χρωστικές, τα συντηρητικά, τα αντιοξειδωτικά, οι γαλακτωματοποιητές, οι σταθεροποιητές, οι πηκτικοί παράγοντες, τα βελτιωτικά γεύσεων, οι ρυθμιστές οξύτητας κ.α.

Συνηθισμένες λέξεις που συναντάμε στις ετικέτες τροφίμων…

• Χωρίς θερμίδες: Τα τρόφιμα αυτά έχουν λιγότερες από 5 θερμίδες ανά μερίδα.
• Χωρίς λίπος ("χωρίς προστιθέμενο λίπος" και "μηδενικό λίπος"): Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν περίπου 0.5γρ λίπους ανά μερίδα.
• Χωρίς χοληστερόλη: Στα τρόφιμα αυτά υπάρχουν λιγότερα από 2mg χοληστερόλης, ενώ θα πρέπει επίσης να περιέχουν λιγότερα από 2 γρ. κορεσμένου λίπους ανά μερίδα.
• Τρόφιμα φτωχά σε άλατα νατρίου: Ενδείκνυται για δίαιτες φτωχές σε αλάτι.
• Ανάλατα ή χωρίς επιπρόσθετο αλάτι: Δεν έχει προστεθεί αλάτι στα τρόφιμα αυτά.
• Προϊόντα μειωμένων θερμίδων, λίπους χοληστερόλης ή νατρίου: Το τρόφιμο έχει τουλάχιστον 25% λιγότερο λίπος, χοληστερόλη, θερμίδες ή νάτριο από το αντίστοιχο κανονικό τρόφιμο.
• Προϊόντα διαίτης: Τα προϊόντα αυτά είναι είτε χαμηλής είτε μειωμένης περιεκτικότητας σε θερμίδες είτε προορίζονται για κάποια άλλη ειδική χρήση σε ένα διαιτολόγιο.
• Προϊόντα light: Αυτό σημαίνει ότι το τρόφιμο έχει 1/3 λιγότερες θερμίδες ή ½ λιγότερο νάτριο από ότι το κανονικό τρόφιμο. Προσέξτε γιατί ο όρος ‘’light’’ μπορεί να αναφέρεται στο χρώμα ή στην υφή του τροφίμου και όχι μόνο στην θερμιδική του αξία.

Ημερομηνία λήξης…

Πολύ σημαντική είναι και η ετικέτα η οποία πρέπει να αναγράφει την ημέρα και τον μήνα μέχρι τον οποίο πρέπει να καταναλωθεί το συγκεκριμένο προϊόν. Τρόφιμα τα οποία αντί της ένδειξης "καλύτερα πριν" έχουν την ένδειξη "να πωλείται ως" πρέπει να αναφέρουν μέσα σε πόσες μέρες από την αγορά τους πρέπει να καταναλωθούν.

Έτσι, διαβάζοντας τις ετικέτες τροφίμων μπορείτε εύκολα να αξιολογήσετε κατά πόσο ένα τρόφιμο διαθέτει υψηλή η χαμηλή περιεκτικότητα σε συστατικά που γνωρίζουμε ότι συνδέονται στενά με την υγεία και τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων, όπως για παράδειγμα τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά οξέα, τα απλά σάκχαρα και το νάτριο/αλάτι.

Στέλλα Πετρίδου

Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (MSc)

Τηλ: 99038921

Email: stellapetridou@hotmail.com

Instagram: nutritionplanforlife

Website: https://nutritionplanforlife.wordpress.com

Facebook: Stella Petridou Clinical Dietitian - Nutritionist